Zamm-ı sure okumakla ilgili sorular
Sual: Muavvizeteyn, Felak ve Nas sureleri mi? 4 Kul da Kâfirun, İhlas, Felak ve Nas sureleri mi?
CEVAPEvet.
Rükûda hatırlayan
Sual: Namazda zammı sureyi okumadığını rükûda hatırlayan kimse ne yapar?
CEVAPRükûdan doğrulup zammı sureyi okur. Tekrar rükûa gider. Bu durumda secde-i sehv gerekmez diyenler olduğu gibi, gerekir diyen âlimler de vardır.Vacib olan kunut duaları unutulsa, rükûda iken hatırlansa artık geri dönülüp kunut okunmaz. Vacib terk edildiği için secde-i sehv gerekir. Döner de, kunut dualarını okursa, rükûa gitmeden secdeye gitmesi gerekir. Rükûu tekrar ederse, kasten iki rükû yaptığı için namaz bozulur. Çünkü rükûu kıraatten hemen sonradır. Kunutu okumasa da secde-i sehv gerekir, dönüp geriye okusa da secde-i sehv gerekir. Uygun olanı, rükûda kunutları okumadığını hatırlayan kimse, artık geri dönmez. Secde-i sehv ile namazını tamamlar. (Redd-ül-muhtar)Kunut duasını okumayı rükûda hatırlayan, kunutu rükûda okumaz, kıyama da kalkıp okumaz. Tatarhaniyye’de de böyledir. Bu kimse, şayet rükûdan kıyama dönse ve kunutu okusa, bu durumda, rükûu yenilemezse, namazı bozulmaz. Tekrar rükû yaparsa namazı bozulur. Bahr-ür-râık’ta da böyledir; fakat bu kimse kunutu unuttuğunu, rükûdan kalkınca hatırlarsa, kunutu okumaya dönmez. Mudmerât’ta da böyledir. (F. Hindiyye)
Zamm-ı surenin en az miktarı
Sual: Zamm-ı sûre olarak üç âyetten aşağı olmaz, deniyor. Mesela iki âyet olan Amenerresulü veya tek âyet olan Âyet-el-kürsi okunsa caiz değil midir?
CEVAPCaizdir. Zamm-ı sûre, Fâtiha’dan sonra okunan, en az üç âyete veya üç âyet uzunluğundaki bir âyete denir. Üç âyetin miktarı, en az, 30 harf olmalı. (Redd-ül Muhtar)İki âyet olan Amenerresulü veya tek âyet olan Âyet-el-kürsi de, üç kısa âyetten uzun oldukları için zamm-ı sûre olarak okunur. Hattâ Âyet-el-kürsi tek âyet olduğu hâlde, yarısı birinci rekâtta, diğer yarısı da, ikinci rekâtta okunabilir.
Sadece Besmele okumak
Sual: Namazda zammı sure olarak Besmele okumak yeter mi?
CEVAPSadece Besmele okumak mekruh olur. (Fetava-i Hindiyye)
Gücü yettiği kadar
Sual: Zekâ özürlü biri, duaları iyi söyleyemiyor eksik namaz kılması uygun olur mu?
CEVAPOkuyabildiği kadar okur. Herkese gücünün yettiğinden fazlası sorulmaz.
Bir sûre okumak
Sual: Sabah namazında, uzun sûre okumak için birinci rekâtta, Elemtere’den başlayıp üç beş sûre okumak mı uygun, yoksa bir sûre okumak mı?
CEVAPBir sûre okumak daha iyidir. (Redd-ül Muhtar)
Tebbet sûresi
Sual: (Tebbet sûresinde beddua olduğu için zamm-ı sûre olarak okunmaz. Beddua ile Allah’ın huzuruna çıkılmaz) demek yanlış değil mi? Zamm-ı sûre olarak her âyet okunmaz mı?
CEVAPHer âyet-i kerime zamm-ı sûre olarak okunur. Kur’an-ı kerimde beddua olan, lanet okunan çok âyet-i kerime vardır. Hepsi de okunur. Birkaçının meali:
(Allah’ın laneti inkâr edenlerin üzerine olsun.) [Bekara 89]
(Biz kitapta açıkça belirttikten sonra, indirdiğimiz açık delilleri ve hidayeti gizleyenlere, hem Allah, hem de bütün lanet ediciler lanet eder.) [Bekara 159]
(Âyetlerimizi inkâr edip kâfir olarak ölenler var ya, işte Allah’ın, meleklerin, insanların hepsinin laneti onlaradır.) [Bekara 161]
(Allah, ikiyüzlü erkek ve kadınlarla inkârcılara, ebedi kalacakları Cehennem ateşini hazırlamıştır. Allah lanet etsin! Onlara devamlı azap vardır.) [Tevbe 68]
(Allah ve Resulünü incitenlere Allah, dünyada ve âhirette lanet etmiştir.) [Ahzab 57]
Önceki sûreyi okumak
Sual: İkinci rekâtta, birinci rekâtta okunan sûreden öncekini veya birinci rekâttan daha uzun bir sûre okumak mekruh mudur?
CEVAPEvet, mekruhtur. Farz ve nafilelerin hepsinde, ikinci rekâtta birinci rekâttan daha uzun okumak mekruhtur. Kasten okunmazsa mekruh olmaz. Eğer okunmaya başlanmışsa artık terk edilmez, devam edilir. (Halebî)
Nâfile namazlarda mekruh olmayacağını bildiren âlimler de vardır.
Aynı sûreyi okumak
Sual: Bir namazın her rekâtında aynı zamm-ı sûreyi okumak mekruh olur mu?
CEVAPNafilelerde mekruh olmaz. Farz veya kaza kılarken mekruh olur.
Zamm-ı sure
Sual: Dört rekâtlık bir nâfile namazda, sırasıyla Maun, Kevser, Kâfirun ve Nasr sûrelerini okumak mekruh olur mu?
CEVAPNâfile namazlarda üçüncü rekâtta, ilk iki rekâttan daha uzun okumak mekruh olmaz, çünkü üçüncü rekâtla başka müstakil bir bölüme başlanmış olmaktadır. (Halebî)
Nâfile kılarken fazla okumak
Sual: Nâfile kılan kimse, zamm-ı sûreyi bir rekâtta iki defa veya daha fazla okusa yahut her iki rekâtta da aynı sûreyi okusa mekruh olur mu?
CEVAPNâfile namazlarda mekruh olmaz, fakat farz ve kaza namazlarında mekruh olur. (Halebî, Hindiyye)
Sünnette zamm-ı sure
Sual: Sünnetlerde ve diğer nafile namazlarda, zamm-ı sure olarak aynı sureler okunabilir mi?
CEVAPOkunabilir. Peygamber efendimiz, sabah namazının sünneti ile akşamın sünnetinde Kâfirun ve İhlas’ı; öğle namazının ilk dört rekât sünnetinde dört Kul’ü; öğlenin son sünnetiyle yatsının son sünnetinde Felak ve Nas’ı okumuştur. (Tergib-üs salat)
Dört Kul: Kâfirun, İhlas, Felak ve Nas sureleridir.
Sure okumak
Sual: Namazda, zamm-ı sure olarak uzun birkaç âyet okumak, kısa bir sure okumaktan daha iyi midir? Mesela Âmenerresulü’yü okumak, Kevser suresi okumaktan evla mıdır?
CEVAPHayır, kısa veya uzun sure okumak, uzun olsa da bir veya birkaç âyet okumaktan daha sevabdır. Tek sure okumak, birkaç sure okumaktan daha sevabdır. Bir kısa sure kadar üç âyet okumak da, uzun bir âyet okumaktan daha sevabdır.
Aynı namazda aynı sureyi okumak
Sual: Namazda Kur’an okumak, namaz haricinde Kur’an okumaktan daha sevab olduğu için, akşam ve sabah namazlarından sonra okunması sünnet olan Haşr suresinin sonunu, yalnız kılarken, sabah ve akşam namazında okumak uygun olur mu?
CEVAPEvet, uygun, fakat her zaman okumamalı.
İmamın aynı namazların aynı rekâtlarında, aynı âyetleri okumayı âdet edinmesi mekruhtur. Yalnız kılanlar için de, her namaz için böyledir denildi. Ara sıra başka âyet de okumalıdır. Namazda kısa bir sure, mesela Fil veya Kevser suresini okumak, uzun bir âyet okumaktan daha sevabdır. (İbni Abidin)
Sûre sırası
Sual: Namazda zamm-ı sûreler hangi sırayla okunur?
CEVAPÜç kural var:
1- Mushaf’taki sırayla okunur. Tersine okumak tahrimen, önceki rekâtta okunan sureyi okumak tenzihen mekruhtur.
2- Önceki rekâtta okunandan, üç veya daha fazla âyet uzun olan sûreyi okumak mekruhtur.
3- Bir sûre atlayarak okumak mekruhtur.
Yeni bir namaz kılarken, yani selam verdikten sonra, artık önceki namazdaki sıraya riayet etmek gerekmediği gibi; unutarak, yanılarak böyle okuyunca mekruh olmaz.
Sual: Farz namazda Fatiha’dan sonra zamm-ı sure okumayı unutana secde-sehv gerekir mi?
CEVAPBirinci ve ikinci rekâtlarda okumayı unutursa, üçüncü ve dördüncü rekâtlarda okumak ve secde-i sehv yapmak gerekir.
Aynı sureyi okumak
Sual: S. Ebediyye’de, (İmamın aynı namazların aynı rekâtlarında, aynı âyetleri okumayı âdet edinmesi mekruhtur. Yalnız kılanlar için de her namaz için böyledir denildi. Ara sıra başka âyet de okumalıdır) deniyor. Ben sadece Kevser, İhlas ve Felak sûresini biliyorum. Vitirde hep bu üç sûreyi okusam mahzuru olur mu?
CEVAP
Denildi denince bunun zayıf kavil olduğu anlaşılır. Yani yalnız kılan aynı sûreleri okuyabilirse de, farklı sûreler bilirse, ara sıra onları da okuması iyi olur. Sünnetler de nafiledir. Hattâ vitir vacib bile, sure okuma yönünden nafileye tâbidir. Yani bir kimse vitirde hep, Kevser, İhlas ve Felak surelerini okusa mekruh olmaz. Üç sûre bildiğinize göre, farz namazlarda, bazen Kevser ile İhlas sûresini, bazen de Kevser ile Felak sûresini okumanız iyi olur. Böylece aynı sûreleri okumamış olursunuz. Okumuş olsanız da yine mekruh olmaz.
Sünnetler de nafiledir. Aynı sûre okunabilir. Peygamber efendimiz, sabah namazının sünneti ile akşamın sünnetinde Kâfirun ve İhlas’ı; öğle namazının ilk dört rekât sünnetinde dört Kul’ü [Kâfirûn, İhlâs, Felak, Nas]; öğlenin son sünnetiyle yatsının son sünnetinde Felak ve Nas’ı okumuştur. Bu sûreleri, devamlı bu sünnetlerde okuyan kimse, diş ve kulunç ağrısı da görmez. (Tergib-üs salat)
Şirkten korunmak
Sual: İslam Ahlakı kitabında,(Kâfirun suresini sabah akşam okuyan, kendisini şirkten korumuş olur) deniyor. Bu sûreyi namazda zamm-ı sûre olarak okusak yine şirkten korunmuş olur muyuz?
CEVAP
Evet, namazda okumak daha sevab olur. Sabah ve akşam namazının sünnetlerini kılarken her zaman okumak daha iyidir.
Sünnetlerde her zaman aynı sûre okumanın mahzuru olmaz. Peygamber efendimiz, sabah namazının sünneti ile akşamın sünnetinde Kâfirun ve İhlas’ı; öğle namazının ilk dört rekât sünnetinde dört Kul’ü [Kâfirûn, İhlâs, Felak, Nas]; öğlenin son sünnetiyle yatsının son sünnetinde Felak ve Nas’ı okumuştur. Bu sûreleri bu sünnetlerde okuyan diş ve kulunç ağrısı da görmez. (Tergib-üs salat)
Âyetin yarısını okumak
Sual: Âyet-el kürsi uzun bir âyettir. Zammı sûre olarak yarısını okumakta mahzur var mıdır? Bunun gibi Enbiya suresinin 87. âyetinde geçen (La ilahe illa ente sübhâneke, innî küntü minez-zâlimin) kısmını veyaNeml suresinin 30. âyetinde geçen (İnnehü min Süleymâne ve innehü Bismillâhir-rahmânir-rahîm) kısmını, yani uzun bir âyetin bir bölümünü zamm-ı sûre olarak okumak caiz midir?
CEVAP
Evet, caizdir.
Okurken şaşırmak
Sual: Namazda şaşırıp İhlas sûresinin son âyeti okunmasa veya Felak sûresinin son iki âyeti okunmasa veya Tin sûresinin ilk âyeti okunduktan sonra şaşırıp son üç âyeti okunsa yahut Beyyine sûresinin tek âyeti okunduktan sonra şaşırıp başka okunamasa yahut Kadir sûresinin ilk iki âyeti okunduktan sonra şaşırıp hiç okunamasa namaz bozulmuş olur mu?
CEVAPHiçbiri namazı bozmaz, secde-i sehv de gerekmez.
Ölçüsü şu: Üç âyet miktarı okunmuşsa namaz tamamdır. Yahut üç kısa âyet miktarı, bir uzun âyet okunmuşsa, gerekli zamm-ı sûre okunmuş olur.
Kıraat ve zamm-ı sûre
Sual: Dört rekâtlı sünnetlerin her rekâtında Kur'an okumak farz mıdır?
CEVAPNamazda Kur'an okumaya (Kıraat) denir. Nâfilelerin, sünnetlerin ve vitir namazının her rekâtında kıraat farzdır, her rekâtta Fâtiha ve zamm-ı sûre okumaksa vacibdir. Fâtiha veya zamm-ı sûre okununca kıraat farzı yerine gelir. (Kuduri)
Âyetin yarısını okumak
Sual: Zamm-ı sûre olarak bir âyeti ikiye bölüp okumak caiz mi? Mesela Bekara sûresinin son âyetinin yani Amenerresulü’nün ikinci âyetinin (Rabbenâ lâ tüâhiznâ…) diye başlayan kısımdan sonuna kadar olan kısmını zamm-ı sûre olarak okumak veya oturunca Rabbena âtina’dan sonra dua olarak okumak caiz midir?
CEVAPEvet, o kısmı zamm-ı sûre olarak da, dua âyeti olduğu için dua olarak da okumakta mahzur yoktur. O kısmın meali şöyledir:
(Rabbimiz, unutarak veya yanılarak yaptığımız işlerden dolayı bizi sorguya çekme! Ey Rabbimiz! Bizden önceki ümmetlere yüklediğin gibi bize ağır bir yük yükleme! Rabbimiz, gücümüzün yetmediği, yapamadığımız şeylerden dolayı bizi sorumlu tutma! Günahlarımızı affet, bizi bağışla! Bize rahmet et! Sen bizim Mevla’mızsın, kâfirler sürüsüne karşı bize zafer ver, yardım et!)
Uzun âyet okumak
Sual: 4 âyet olan Kureyş sûresinden sonra 7 âyet olan Maun sûresini okumak ve ikinci rekâtta birinci rekâttakinden 3 âyet fazla okumak mekruh olduğuna göre, birinci rekâtta bir âyet olan Âyet-el kürsî, ikincide 6 âyet olan Nas sûresi okunabilir mi?
CEVAPEvet, okunabilir. Âyet-el kürsî bir âyet ise de, Nas sûresinden uzundur.
dinimizislam
